Skrót DAW pochodzi od angielskiego „Digital Audio Workstation”, co na polski przetłumaczyć można jako „Cyfrowa stacja robocza”. Pojęcie to odnosi się do rozwiązań przeznaczonych do szeroko rozumianej pracy z dźwiękiem – od jego nagrywania, poprzez edycję, montaż i miksowanie, aż po mastering.
Mogą to być zarówno dedykowane urządzenia jak i specjalistyczne programy komputerowe. Niezależnie od formy, współczesne DAW-y mają centralny interfejs, który pozwala użytkownikowi edytować i miksować w końcowy produkt wiele nagrań i ścieżek.
Dedykowane stacje robocze używane są coraz rzadziej i raczej tylko w wyspecjalizowanych, profesjonalnych studniach nagraniowych. Zdecydowanie bardziej popularne, zarówno wśród zawodowców jak i amatorów, są DAWy będące oprogramowaniem obsługiwanym za pomocą domowego komputera.
W dalszej części artykułu skupimy się właśnie na tym rodzaju cyfrowych stacji roboczych przeznaczonych dla producentów muzycznych.
Najważniejsze funkcje DAW
Oprogramowanie do cyfrowej obróbki dźwięku powinno posiadać cztery najważniejsze funkcjonalności, bez których trudno wyobrazić sobie współczesne DAW – są to:
- Cyfrowy procesor dźwięku – służący do nagrywania, edytowania i miksowania dźwięku.
- Sekwencer MIDI – nagrywa, edytuje i miksuje pliki dźwiękowe w formacie MIDI.
- Wirtualne instrumenty – to programy lub wtyczki służące do wzbogacania utworów dodatkowymi dźwiękami. Może również wykorzystywać pliki MIDI.
- Edytor nutowy – to funkcjonalność umożliwiająca prezentację utworu muzycznego w formie zapisu nutowego.
- Mikser – moduł pozwalający miksować poszczególne partie utworu poprzez ustawiania poziomów głośności lub panoramy ścieżki.
Cyfrowy procesor dźwięku w formie analogowej był domeną sprzętowych wersji Digital Audio Workstation. Obecnie DAW w postaci oprogramowania składa się z kilku modułów połączonych przez programistów za pomocą linijek kodu, które w całości stanowią serce programu i odpowiadają za główne procesy.
Przykładowy interfejs graficzny (GUI) podczas pracy z oprogramowaniem DAW – Logic Pro
Najbardziej rozbudowanie systemy typu DAW pozwalają na łączenie wielu funkcji i dają ogromne możliwości podczas pracy z dźwiękiem. W wielkim skrócie użytkownik pracujący z takim programem może edytować poszczególne elementy nagrania, nagrywać ścieżki audio oraz MIDI, a także miksować je.
Podstawowe funkcje programów DAW:
– nagrywanie ścieżek audio oraz MIDI,
– miksowanie poszczególnych ścieżek,
– edytowanie plików audio oraz MIDI,
– dodawanie efektów (delay, reverb, etc.),
– pełna aranżacja utworu,
– edycja na poziomie fal dźwiękowych (synteza dźwięku) i filtrów (EQ),
– obsługa wtyczek VSTi i innych wirtualnych instrumentów,
– rotacja kanałów wewnątrz stacji roboczej,
– automatyka parametrów nagrania (LFO, Envelopes),
– edycja tempa i tonacji dźwięków,
– mastering audio.
Dodatkowo rozbudowane DAW pozwala komponować całe utwory tworząc kompletne aranżacje, dają również możliwości przeprowadzenia pełnego procesu masteringu. Warto również wspomnieć o tym, że w przypadku wybranych wersji oprogramowania, użytkownik może także pracować z plikiem Video.
Komputer do pracy z DAW
Cyfrowe stacje robocze służące do obróbki dźwięku, nie są w istocie niczym innym niż specjalistycznym oprogramowaniem i tak jak każdy program wymagają instalacji na komputerze. Zapewnia on moce obliczeniowe potrzebne do przetwarzania cyfrowych nagrań audio oraz miejsce do ich składowania.
Za pośrednictwem komputera, oprogramowanie DAW dostarcza również tzw. graficzny interfejs użytkownika (GUI – graphical user interface). Dzięki temu możemy na ekranie monitora, w łatwy sposób, dokonywać wszelkich operacji na plikach muzycznych.
Oczywiście, powyższe aspekty należą do absolutnych podstaw i nie musimy sobie nimi zbytnio zaprzątać głowy. Zdecydowana większość współczesnych komputerów domowych bez problemu obsłuży oprogramowanie DAW – przynajmniej w wersji podstawowej.
Drugorzędny w tym kontekście jest nawet system operacyjny. Z pewnością każdy producent muzyczny będzie zachwalał system na którym pracuje i do którego jest przyzwyczajony – w praktyce nie ma to żadnego znaczenia. Niezależnie czy preferujesz pracę na Windowsie, Macu czy Linuxie, znajdziesz programy DAW przystosowane do tych platform.
Aby tworzyć muzykę w dowolnym DAW wystarczy zwykły laptop
Naturalnie zdarzają się wyjątki. Niektóre DAW mogą być nieobecne na danej platformie (np. FL Studio niedostępne przez dłuższy czas iOS) lub znajdą się osoby, które dostrzegają dużo więcej przewag jednego systemu nad innym (np. iOS nad Windowsem). Finalnie jednak liczą się umiejętności i kreatywność związana ze sposobem pracy z danym DAW.
Jedyną rzeczą na którą warto zwrócić szczególną uwagę jest interfejs audio lub karta dźwiękowa, która odpowiedzialna jest za przetwarzanie dźwięku cyfrowego na analogowy (i odwrotnie). Jest to podstawowe narzędzie dla każdego producenta muzycznego, które pozwala nagrywać muzykę na komputer a potem ją z niego odtwarzać.
Karty muzyczne instalowane domyślnie w komputerach będących w sprzedaży (np. laptopy), co prawda pozwolą nam na podstawowe manipulowanie dźwiękiem ale przeważnie nie zapewnią jakości wystarczającej do profesjonalnych zastosowań. Warto zatem z pewnością zainwestować większe środki w interfejs audio czy też kartę dźwiękową aby swobodnie pracować z bardziej rozbudowanymi projektami.
Tematem kart dźwiękowych i interfejsów z pewnością zajmiemy się jeszcze w osobnym wpisie.
Jaki program DAW jest najlepszy?
W środowisku producentów muzycznych toczy się zażarta debata na temat tego, który program DAW jest najlepszy lub najpopularniejszy. W praktyce, tak naprawdę wszystko zależy od perspektywy. Można jednak dopatrzeć się pewnych trendów.
W profesjonalnych studiach nagrań Pro Tools wydaje się być najpopularniejszym programem DAW. W celach edukacyjnych, na szkoleniach i kursach znacznie częściej używane są Sonar, FL Studio oraz Cubase (zwłaszcza w wersjach próbnych lub darmowych).
Wybrane programy DAW i ich interfejsy
Producenci, w swoich domowych studiach korzystają z szerokiej gamy jeszcze innych DAWów – Abelton Live, Adobe Audition, Pyramix, Audacity, Logic, Digital Performer etc.
Koniec końców nie ważne jaki DAW wybierzecie. Ważne jest to jak dobrze go znacie i na ile swobodnie poruszacie się w jego środowisku.
Okazuje się, że w domowym zaciszu możecie stworzyć prawdziwy szlagier korzystając z wersji demo FL Studio – kreatywność, wiedza i praktyka. To są elementy, które z Waszego DAW mogą wycisnąć 100%.
